Speaker
Description
Kozmik ışınlar yüksek enerjili yüklü parçacıklardan oluşur; yaklaşık $10^9$ eV ile $10^{21}$
eV arasında değişen enerjilere sahiptirler ve ışık hızına yakın hızlarda hareket ederler.
Atmosferimizin üst tabakalarına ulaştığında oksijen veya azot çekirdekleriyle çarpışarak
muon, pion ve kaon gibi ikincil parçacıklar üretirler. Bu parçacıklar, atmosferdeki diğer
moleküllerle etkileşime girerek bir dizi reaksiyon başlatır ve bu etkileşimler sonucunda
kozmik ışınların etkisi gözlemlenebilir.
Bu çalışmada, Kozmik müonların tespiti için gelşitirilen iki adae dedektörü sistemi
tanıtılacaktır. Bunlardan ilki, Mirya-m1 dedektörü, iki adet $1m^2$ sintilatörden ve
sintilatörlerin etrafında her katta 4 adet fotoçoğaltıcı tüplerinden oluşur . Bu dedektör
İstanbul Üniversitesi Gözlemevi, Universidad de Alcala ve Atatürk Üniversitesi
arasındaki işbirliğinin ürünüdür ve Muon Impact Tracer and Observer (MITO, Ayuso et
al. 2021) ile benzer bir tasarıma sahiptir. Dedektör, Kasım 2023'ten beri Doğu Anadolu
Gözlemevi'nde (3170 metre yükseklikte) çalışmaktadır ve sistem dakikada ortalama
olarak yaklaşık 29000 ve 20000 sayım kaydetmektedir.
İkinci dedektörü sistemi ise CosmicWatch olarak adlandırdığımızi içerisinde plastik bir
sintilatör, silikon fotoçoğaltıcı (SiPM) olan, Arduino/Python bazlı, taşınabilir bir masaüstü muon dedektörüdür. Verileri doğrudan bir bilgisayara ya da microSD karta kaydedilebilir. CosmicWatch ile şimdiye kadar uçakta, deniz seviyesinde ve deniz seviyesinin altında
ölçüm alındı.
Bu sunumda ikisi de muon dedektörleri olan Mirya-m1 ve CosmicWatch’ın kurulumuyla
ilgili detaylardan ve son 5 ayda elde ettiğimiz sonuçlardan bahsedeceğiz.
